İslami Finansal Hizmetler Kurulu (IFSB) nedir?

İslami Finansal Hizmetler Kurulu (IFSB); Bahreyn, Endonezya, İran, Kuveyt, Malezya, Pakistan, Suudi Arabistan ve Sudan’ın yanı sıra İslam Kalkınma Bankası’nın da üyeliğiyle 2002 yılında kurulmuştur. 

IFSB; bankacılık, menkul kıymet piyasaları ve sigortacılık alanlarında İslami finansal kuruluşlara yönelik uluslararası düzenleyici standartların oluşturularak İslami finansal hizmetler sektörünün gelişimini teşvik etmek, İslami finansal ürünler sunan kurumların etkin denetimi konusunda rehberlik sağlamak ve İslami finansal hizmetler sektörü için risklerin belirlenmesi, ölçümü, yönetimi ve açıklanmasına ilişkin kriterler geliştirmek amaçlarıyla 2003 yılında faaliyetlerine başlamış olan uluslararası bir kuruluştur.

Merkezi Kuala Lumpur’da bulunan İslami Finansal Hizmetler Kurulu (IFSB), İslam’ın ilkeleriyle uyumlu yeni veya mevcut uluslararası standartları uyarlayarak ihtiyatlı ve şeffaf bir İslami finansal hizmetler endüstrisinin gelişimini teşvik eder ve bunların benimsenmesini tavsiye etmektedir.

Bu amaçla, IFSB’nin çalışmaları, Basel Bankacılık Denetimi Komitesi, Uluslararası Menkul Kıymet Komisyonları Örgütü ve Uluslararası Sigorta Denetçileri Birliği’nin çalışmalarını tamamlar.

Haziran 2022 itibariyle, IFSB’nin 188 üyesi, 57 yetki alanında faaliyet gösteren 81 düzenleyici ve denetleyici makam, 10 uluslararası hükümetler arası kuruluş ve 97 piyasa oyuncusundan (finansal kurumlar, profesyonel firmalar, sektör dernekleri ve borsalar) oluşmaktadır.

IFSB’ye ev sahipliği yapan Malezya, İslami Finansal Hizmetler Kurulu Yasası 2002 olarak bilinen ve IFSB’ye genellikle uluslararası kuruluşlara ve diplomatik misyonlara tanınan muafiyetleri ve ayrıcalıkları veren bir yasa çıkarmıştır.

Kuruluşundan bu yana IFSB, İslami finans hizmetleri endüstrisi için otuz altı Standart, Yol Gösterici İlke ve Teknik Not yayınlamıştır. 

Yayınlanan belgeler şu alanlardadır:

1. Risk Yönetimi (IFSB-1)
2. Sermaye Yeterliliği (IFSB-2)
3. Kurumsal Yönetim (IFSB-3)
4. Şeffaflık ve Piyasa Disiplini (IFSB-4)
5. Denetleyici İnceleme Süreci (IFSB-5)
6. Kolektif Yatırım Planları için Yönetişim (IFSB-6)
7. Sermaye Yeterliliğinde Özel Hususlar (IFSB-7)
8. İslami Sigorta ( Tekâfül ) Operasyonları için Yönetişim (IFSB-8)
9. İslami Finansal Hizmetler (IIFS) (IFSB-9) sunan Kurumlar için İş Yapma
10. Şeriat Yönetim Sistemi (IFSB-10)
11. Tekâfül (İslami Sigorta) Taahhütleri (IFSB-11) için Ödeme Gücü Gereksinimleri
12. Likidite Riski Yönetimi (IFSB-12)
13. Stres Testi (IFSB-13)
14. Tekâfül (İslami Sigorta) Taahhütleri için Risk Yönetimi (IFSB-14)
15. Revize Sermaye Yeterliliği (IFSB-15)
16. Gözden Geçirilmiş Denetleyici İnceleme Süreci (IFSB-16)
17. İslami Finans Düzenlemeleri İçin Temel İlkeler (IFSB-17)
18. Retakâful (İslami Reasürans) (IFSB-18)
19. Şeriata Uygun Finansal Araçlara İlişkin Derecelendirmelerin Tanınması (GN-1)
20. Risk Yönetimi ve Sermaye Yeterliliği Standartları: Emtia Murâbaha İşlemleri (GN-2)
21. Yatırım Hesabı Sahiplerine Kâr Ödemesini Düzeltme Uygulaması (GN -3)
22. Sermaye Yeterliliği Standardı: Sermaye Yeterliliği Oranında (GN-4) Alfa Tespiti
23. Dış Kredi Değerlendirme Kuruluşlarının (ECAIS) Tekâfül ve Retakâfül Taahhütlerine (GN-5) İlişkin Notlarının Tanınması
24. Likidite Risk Yönetimine Yönelik Nicel Ölçütler (GN-6)
25. İslami Para Piyasalarının Gelişimi (TN-1)
26. Stres Testi (TN-2)
27. İslami Sermaye Piyasası Ürünleri İçin Açıklama Gereklilikleri (IFSB-19)
28. Takāful / Retakāful Taahhütlerinin Denetleyici İnceleme Süreci (IFSB-20)
29. İslami Finans Yönetmeliği [İslami Sermaye Piyasası Segmenti] (IFSB-21) İçin Temel İlkeler
30. Gözden Geçirilmiş Şeffaflık ve Piyasa Disiplini (IFSB-22)
31. Finansal İçerme ve İslami Finans (TN-3)
32. Şeriata Uygun Son Borç Veren Kuruluş Tesisleri (GN-7)
33. İslami Finansal Hizmet Sunan Kuruluşlar İçin Revize Sermaye Yeterliliği Standardı [Bankacılık Segmenti] (IFSB-23)
34. İslami Sermaye Piyasalarında Yatırımcı Koruması (IFSB-24)
35. Takâful/Retakâful Taahhütleri için Şeffaflığı ve Piyasa Disiplinini Teşvik Eden Açıklamalar (IFSB-25)
36. İslami Finans Yönetmeliği (Finansal Piyasa Altyapıları) (IFSB-26) İçin Temel İlkeler
    
    

IFSB tarafından hazırlanan standartlar, Standartların/Kılavuzların Hazırlanması için Kılavuz İlkeler ve Prosedürlerde belirtildiği gibi, diğerlerinin yanı sıra, açıklama taslağının yayınlanmasını ve gerektiğinde kamuya açık bir duruşma düzenlenmesini içeren uzun bir süreci takip eder.

Üye Olan Türk Kurumlar

• Türkiye Cumhuriyeti Hazine Müsteşarlığı
  
  
• Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK)
  
  
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK)
  
  
• Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)
  
  
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB)
  
  
• Albaraka Türk Katılım Bankası
  
  
• Ziraat Katılım Bankası
  
  
• Kuveyt Türk Katılım Bankası
  
  
  
  

IFSB’nin hedefleri şunlardır:

1. Şeriat ilkeleriyle uyumlu yeni veya mevcut uluslararası standartları uyarlayarak ve bunların benimsenmesini tavsiye ederek ihtiyatlı ve şeffaf bir İslami finansal hizmetler sektörünün gelişimini teşvik etmek
   
   
2. İslami finansal ürünler sunan kurumların etkin denetimi ve düzenlenmesi konusunda rehberlik sağlamak ve uluslararası değerleme, gelir ve gider hesaplama standartlarını dikkate alarak İslami finansal hizmetler sektörü için risklerin tanımlanması, ölçülmesi, yönetilmesi ve açıklanmasına yönelik kriterlerin geliştirilmesi ve açıklama.
   
   
3. Uluslararası para ve finansal sistemlerin ve üye ülkelerin istikrarı ve sağlamlığı için halihazırda standartlar belirleyen ilgili kuruluşlarla irtibat kurmak ve işbirliği yapmak.
   
   
4. Etkin operasyonlar ve risk yönetimi için araçlar ve prosedürler geliştirmeye yönelik girişimleri geliştirmek ve koordine etmek.
   
   
5. İslami finansal hizmetler endüstrisinin geliştirilmesinde üye ülkeler arasında işbirliğini teşvik etmek.
   
   
6. İslami finansal hizmetler endüstrisinin ve ilgili piyasaların etkili bir şekilde düzenlenmesiyle ilgili alanlarda becerilerde eğitim ve personel gelişimini kolaylaştırmak.
   
   
7. İslami finans hizmetleri endüstrisi hakkında araştırma yapmak ve bu konuda çalışmalar ve anketler yayınlamak.
   
   
8. İslami bankalar, finans kurumları ve sektör uzmanlarından oluşan bir veri tabanı oluşturmak.
   
   
9. IFSB Genel Kurulu’nun zaman zaman kabul edebileceği diğer hedefler.