Helal yatırım, hem İslam’a ve etik değerlere uygun hem de finansal getirileri yüksek araçları tercih eden kişilere hitap eden bir yaklaşımdır.
Peki, İslami yatırım tam olarak nedir ve helal yatırım araçları hangileridir? İçeriğin devamında helal yatırım yolları ile birlikte yatırım sürecinde dikkat edilmesi gereken etik değerler ve risk yönetimi hakkında detaylı bilgi bulabilirsiniz.
Helal Yatırım Nedir ve Neden Önemlidir?
Helal yatırım, kazanç elde etmek amacıyla İslami finans prensiplerine uygun olarak gerçekleştirilen finansal işlemler bütünüdür. Helal yatırım araçları, faiz kazancı içermez; kumar gibi İslam’ın yasak kıldığı alanlarda faaliyet gösteren sektör ve şirketleri kapsam dışı bırakır.
Ayrıca etik yatırım yapılan şirketlerin ve projelerin gerek toplumsal gerekse çevresel açıdan sürdürülebilir değerlere sahip olmaları da önem taşır. İslami yatırımın önemi konusunda fikir sahibi olmak için temel özelliklerine odaklanmak gerekir;
- Helal yatırım işlemlerinin özünde İslami finans prensiplerine tam uygunluk koşulu mevcuttur.
- Bu türdeki yatırımlarda, faizsiz finansman modeli esastır. Bu nedenle İslami yatırım çeşitleri, faiz kazancından kaçınmak isteyenler için idealdir.
- Helal yatırım araçları, genel anlamda gerçek ekonomiye katkıda bulunur ve spekülatif risklerden kaçınmayı mümkün kılar. Bu sayede yatırımcılar, daha öngörülebilir ve istikrarlı getiriler elde edebilir. Spekülatif risklerin düşük olması, volatilite açısından da yatırımcılara avantaj sağlar.
- Helal yatırımlar, uzun vadeli yatırım yapmayı amaçlayanlar için en uygun seçeneklerin başında gelir. Bu özelliğiyle helal finans, ülke çapında sürdürülebilir kalkınma hedefine ulaşılmasına da katkı sağlar.
- Helal yatırım araçları, İslami ve etik finansa uygunluk açısından uzman danışmanlar tarafından sürekli olarak denetlenir. Uygunlukları doğrulanan ürünler, sertifikalanarak yerel ve uluslararası çapta değer kazanır.
Helal Yatırım Seçenekleri Nelerdir?
Helal finans araçlarına yatırım yapmak isteyenlerin yönelebilecekleri seçenekler şu şekilde sıralanabilir:
Hisse Senetleri
“Helal olan yatırım araçları nelerdir?” sorusuna helal hisse senetleri yanıtı verilebilir. Helal yatırım hisseleri seçimi yaparken şirketin gelirlerini faizden elde edip etmediğine odaklanmak önem taşır.
Yatırım Fonları
İslami yatırım fonları, etik yatırıma uygun faizsiz yatırım araçları arasındadır. Zira bu tür fonlar, yalnızca helal kabul edilen hisse senetlerini ve diğer finansal araçları içerir. Helal olan yatırım fonları, İslami fonlar konusunda uzman kişiler tarafından oluşturulur ve yönetilir.
Sukuk
Sukuk (kira sertifikaları), geleneksel türdeşlerine benzer işlevlere sahiptir. Tek ve en önemli farklılıkları, faiz içermemeleridir. Sukuk sahipleri, belirli bir varlık üzerinde mülkiyet hakkı elde eder ve bu varlık üzerinden oluşan geliri yatırımcılarla paylaşır. Sukuk türleri mudabara ve muşaraka olarak sınıflandırılabilir. Mudabara modelinde bir taraf sermaye sağlayıcı (rabb-ul-mal) konumundadır. Diğer taraf ise uzmanlık ve işgücü sağlama (mudarip) sorumluluğunu üstlenir. Elde edilen kar, önceden belirlenen oranda paylaşılır. Zararı üstlenen ise sermaye sağlayıcıdır. Muşaraka ise iki ya da daha fazla tarafın sermaye ve kar-zarar paylaşımı esasına dayalı ortaklık kurduğu modeldir. Ortaklar, bu iş birliği sonucunda elde edilen karı anlaşmalarında belirtilen şekilde paylaşır. Zararın bölüşümü ise tarafların sermaye oranlarına göre hesaplanır.
Altın ve Diğer Kıymetli Madenler
Altın ve diğer kıymetli madenler, faiz ve belirsizlik içermedikleri için helal yatırım araçları arasında yer alır. Bu tür yatırımlar, fiziksel varlıkların sahipliğiyle ilgilidir. Likidite ve çeşitlendirme gibi avantajlar da sunan altın ve kıymetli madenler, güvenilir ve helal yatırım araçlarıdır.
Helal Yatırımda Dikkat Edilmesi Gereken Etik İlkeler
Helal yatırım yaparken sadece kazanç elde etmeyi değil, toplum ve çevre üzerindeki etkileri de göz önünde bulundurmak önemlidir. Yatırımcılar, etik ilkeler doğrultusunda hareket ederek hem maddi kazanç hem de manevi tatmin sağlayabilirler. İslami finans etik kuralları şu şekilde sıralanabilir:
Faizsizlik Prensibi
İslami finansa uygun yatırım yapmak isteyenlerin dikkat etmeleri gereken ilkelerin başında faizsizlik prensibi gelir. Faizsiz finans ilkesi, helal yatırım yaparken faiz kazancı sağlayan finansal araçlardan kaçınmayı gerektirir.
Adil Kazanç
Faizsiz kazanç ilkeleri arasında adil olma koşulu da büyük önem taşır. Kar, adil ve şeffaf bir şekilde elde edilmelidir. Kazanç amacıyla hile, dolandırıcılık, manipülasyon gibi etik dışı yöntemlerden uzak durulmalıdır.
İnsani Değerlere Saygı
İslami finans ilkeleri çerçevesinde yatırım yapılan şirketlerin, faaliyetlerini insani değerlere uygun şekilde sürdürmesi gerekir. İşçi hakları, adil çalışma koşulları ve çocuk işçi çalıştırmama bu açıdan önemli noktalar arasındadır.
Şeffaflık ve Hesap Verebilirlik
İslami finans prensiplerine uygun yatırım stratejileri, şeffaf ve gerektiğinde hesap verilebilir şekilde uygulanmalıdır. Gerekli durumlarda yatırım süreçleri ve elde edilen kazanç hakkında doğru, açık bilgiye ulaşabilmek kritik öneme sahiptir.
Kar ve Zarar Paylaşımı
Helal yatırımda esas olan karı da zararı da adil paylaşmaktır. Adil denge için tüm ortaklıklar, tarafların riski ve karı kendi payları oranında paylaşacağı şekilde düzenlenmelidir.
Spekülasyondan Kaçınma
Orijinal adıyla gharar gereği helal olan yatırımlar, belirsizlik ve spekülasyon içeren işlemlerden arınmış halde yapılmalıdır. Bir başka deyişle tüm işlemler, somut ve belirli değerler çerçevesinde sürdürülmelidir.
Sürdürülebilir Kalkınmaya Destek
Yatırımlarda çevrenin korunması ve sürdürülebilir kalkınma prensiplerine uygunluk da hesaba katılmalıdır. Yatırım stratejileri olabildiğince toplumun genel refahına katkıda bulunacak, doğal kaynakların israfından kaçınılan projelere ve araçlara yönlendirilmelidir.
Helal Yatırımda Risk Yönetimi
Diğer yatırım türlerinde olduğu gibi helal portföy oluştururken de olası hatalardan kaçınmanın en etkili yolu risk yönetimidir. Peki, İslami finans riskleri nasıl yönetilir? Helal risk yönetimi için yaygın uygulanan stratejiler şunlardır:
- Yatırım riskleri üzerine bilgi sahibi olmak
- Portföyde yer alan yatırım araçlarını varlık sınıfları, sektörler ve şirketler arasında dağıtmak
- Helal yatırım yönetimi kapsamında alanlarında uzman analistlerin hazırladığı detaylı raporları, analizleri ve bültenlerin takip edilmesi
- Belirsizlikten ve spekülasyondan kaçınmak
- Helal portföy yönetimi odaklı eğitim ve finansal okuryazarlık çalışmaları
- Yatırım portföyünde yer alan araçların İslami finans ilkelerine uygun olup olmadığını düzenli olarak denetlemek, gerekli durumlarda profesyonel destek alarak arındırma işlemi yapmak
Türkiye’de Helal Yatırım Fırsatları
Türkiye helal yatırım trendleri açısından son derece aktiftir ve son derece geniş bir yatırım araçları yelpazesine sahiptir. İslami finans fırsatları Türkiye ekonomisine katkı sunarken yatırımcılara faizsiz ve etik değerlere sahip araçlar sağlar. Global helal yatırım trendleri, ülkemizin para ve sermaye piyasalarına da yansır.
En karlı faizsiz yatırım araçlarına yatırım yapmayı hedefliyorsanız İslami finans ilkelerine uygun faaliyet gösteren aracı kuruluşlarda yatırım hesabı açarak Borsa İstanbul’da hisse senedi yatırımına başlayabilirsiniz. Ayrıca birikimlerinizi İslami finans ilkelerine uygun olarak yönetilen yatırım fonları ile de değerlendirebilirsiniz.
Yatırım portföyünüzde geleneksel araçları da dahil etmek isterseniz altın ve diğer değerli madenlerle ilgili fırsatları da inceleyebilirsiniz.
Kaynak: Kuveyt Türk Yatırım
