Katılım bankacılığı özünde “Faizsizlik Prensibi” ile bankacılık faaliyetlerini gerçekleştiren finansal sistem ve kurumları ifade etmektedir.
Bu kapsamda katılım bankacılığı; fon toplama, fon kullandırma ve diğer bankacılık işlemlerini Faizsiz Bankacılık İlke ve Standartları ile Faizsiz Bankacılık Danışma Komitesi kararlarına uygun biçimde yürütür.
Ana faaliyeti olan fon toplama ve fon kullandırmanın yanı sıra kendi prensipleri çerçevesinde, kasa kiralaması, banka havalesi, kıymetli evrak ve fatura tahsilatı gibi bankacılık hizmetleri sunmakta; döviz, menkul kıymet alım satımı gibi birçok işleme aracılık etmektedir.
Katılım bankacılığı faaliyetlerinde; Emek-Sermaye Ortaklığı (Mudarebe), Sermaye Ortaklığı (Müşareke), Tüketim Ödüncü (Karz), Yatırım Vekaleti, Finansal Alım Satım (Murabaha), Kiralama (İcâre), Kefâlet vb. akitlere istinaden Faizsiz Bankacılık Prensiplerine riayet edilerek bankacılık işlemleri gerçekleştirilir.
Resmi Gazetede yayımlanan Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelik’in Katılım Bankalarının Fon Kullandırma Yöntemleri başlığı dâhilinde Satım Yöntemleri, Kiralama Yöntemleri, Ortaklık Yöntemleri, Vekâlet Yöntemleri ve Diğer Yöntemler (Karşılıksız Ödünç (Karz-ı Hasen), Kefalet, Garanti, Vaat, Ödül Vaadi (Cuâle) türleri ile Kurulca belirlenecek diğer yöntemler) Katılım Bankacılığı kapsamında sunulabilecek hizmetler olarak belirlenmiştir.
Katılım Bankaları, hiçbir işleminde faize yer vermemektedir. Katılım Bankacılığında faiz yasağı bulunmakla birlikte; belirsizlik yasağı, aşırı risk ve spekülasyon yasağı da bulunmaktadır. Mal ve hizmet satın alma işleminde para müşteri yerine fatura karşılığında satıcıya ödenir.
Finansman mutlaka bir mal veya hizmet karşılığında verilir. Tüm bu hususlar; reel ticaretin finanse edilmesi, topluma değer kazandıran işlemlerin desteklenmesi ve faizsizlik ilkesini benimsemek isteyen kişilerin ihtiyaçlarının karşılanması açısından büyük önem arz etmektedir.
İlgili mevzuat kapsamında katılım bankaları, gelir elde etme amaçlı olarak müşterilerine nakit finansman sağlayamazlar ve katılım bankacılığı sisteminde, satım yöntemlerine dayalı işlemler (Murabaha, Tevliye, Müsaveme, Selem, İsticrar, Teverruk ve İstisna) kapsamında satıcı tarafından müşteri adına düzenlenen belgeler sebebiyle yapılacak ödemeler finansman sağlayan banka vasıtasıyla yapılarak bankanın kayıtlarında gösterilir ve alım satıma ilişkin belgenin bir sureti bankada muhafaza edilir.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından 14 Eylül 2019 tarihli ve 30888 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Faizsiz Bankacılık İlke ve Standartlarına Uyuma İlişkin Tebliğ kapsamında Faizsiz bankacılık ilke ve standartlarına uygun şekilde faaliyet göstermek üzere oluşturacakları yapı ve süreçlere ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir.
