Diyanet TV – “Günümüz Yatırım Araçlarının Fıkhi Açıdan Değerlendirilmesi”
Diyanet TV’nin ilgiyle takip edilen programı Dini Gündem, 199. bölümünde günümüz finans dünyasında yaygın şekilde kullanılan yatırım araçlarını fıkhi açıdan mercek altına aldı.
26 Kasım 2025 tarihinde yayınlanan bölümün konukları Din İşleri Yüksek Kurulu Uzmanı Dr. Seracettin Yıldız ve Din İşleri Yüksek Kurulu Üyesi Prof. Dr. Necmeddin Güney oldu.
Programda, modern ekonominin hızla değişen yatırım enstrümanlarının Müslüman birey açısından nasıl değerlendirilmesi gerektiği, hangi yatırım alanlarının dini hükmü bakımından daha hassas olduğu ve yatırımcıların nelere dikkat etmesi gerektiği detaylı şekilde ele alındı.
Program boyunca, yatırım araçlarının artan çeşitliliği karşısında Müslüman bireylerin bilinçli hareket etmesi gerektiği, helal–haram hassasiyetinin ekonomik kararların merkezinde yer alması gerektiği vurgulandı.
Programda Ele Alınan Başlıca Konular
Hukuktan ekonomiye, aileden kültüre kadar hayatın her alanına temas eden dinin, finansal karar ve davranışlar üzerindeki etkisinin vurgulandığı programda şu sorulara yanıt arandı:
- Günlük hayatta karşılaştığımız karmaşık finansal meselelerde İslam hangi ölçüleri getiriyor?
- Yatırım yaparken helal–haram çizgisini belirleyen ilkeler nelerdir?
Konuşmacılar, sadece teorik değil uygulamaya dönük örneklerle birçok yatırım aracını fıkhi açıdan değerlendirdi. Hem klasik fıkıh ilkelerini hem de güncel finans dinamikleri bir arada değerlendirilerek yatırımcıların sıkça yönelttiği sorulara açıklık getirildi.
Bölümde şu başlıklar masaya yatırıldı:
Hisse Senetleri: Hangi Şirketlere Yatırım Yapılabilir?
Hisse senetlerinin mahiyeti, ortaklık yapısı ve şirket faaliyet alanları açısından değerlendirilerek,
- Faiz, kumar, içki, tütün ve benzeri alanlarda faaliyet gösteren şirketlere yatırımın uygun olmadığı,
- Üretime, hizmete ve reel ekonomiye dayalı helal faaliyet yürütülen şirketlere yatırım yapılabileceği anlatıldı.
- Ayrıca, şirketlerin borçluluk oranları, faiz gelirleri ve bilanço yapılarının da yatırım kararında önemli kriterler olduğu vurgulandı.
Katılma Hesapları ve Kar Payı Uygulamaları
Katılım bankalarının kullandığı kâr-zarar ortaklığı modeli, klasik faizli sistemden ayrılarak incelendi. Konuklar, katılma hesaplarında dağıtılan kâr payının niteliği, bankanın yatırım havuzları ve fıkhi dayanakları üzerine açıklamalar yaptı.
Altın Hesapları: Fiziki Altın – Vadeli Altın Tartışması
Katılım bankalarında açılan altın hesaplarının, fiziki altınla birebir karşılığının bulunmasının gerekliliği üzerinde duruldu. Altının fıkhi olarak “ribevî mal” sınıfında olması sebebiyle alım–satım işlemlerinin anında ve peşin olması gerektiği hatırlatıldı.
Yatırım Fonları: İçerik ve Yapı Belirleyici
Yatırım fonlarının mahiyeti, fon portföylerinde yer alan varlık türleri ve yönetim şekline göre caiz olup olmadığı değerlendirildi. Helal sektörlere yatırım yapan ve faiz içermeyen fonların tercih edilebileceği ifade edildi.
Kripto Varlıklar: Değer, Spekülasyon ve Risk
Son yılların en tartışmalı konusu olan kripto varlıklara özel bir bölüm ayrıldı. Kripto varlıkların mahiyeti, gerçek değer karşılıkları, spekülasyon yoğunluğu, risk seviyesi ve fıkhi olarak “para” kabul edilip edilmediği konuları ayrıntılı biçimde tartışıldı.
Konuklar, kripto varlıkların her türünün aynı olmadığını, teknik altyapı ve kullanım amacının belirleyici olduğunu vurguladı. Ayrıca Din İşleri Yüksek kurulu tarafından kripto varlıklar ile ilgili verilen karar detaylı şekilde ele alındı.
Gayrimenkul Sertifikaları: Fiziki Mülkiyet Temelli Bir Model
Gayrimenkul sertifikalarının dayandığı fiziki varlık, yatırımcıya sağladığı haklar ve proje bazlı ortaklık yapısı ayrıntılı şekilde açıklandı. Bu modelin, doğrudan bir mülkiyet ilişkisi kurulması sebebiyle belirli şartlarda caiz olabileceği ifade edildi.
Fintech Yatırımları: Yeni Teknolojinin Fıkhi Karşılığı
Finans teknolojileri (fintech) alanının hızlı yükselişi ve bu girişimlere yatırım yapmanın hükmü ele alındı.
Fintech şirketlerinin iş modelleri, gelir modelleri ve kullandıkları teknolojilerin mahiyeti fıkıh açısından değerlendirildi. “Helal teknoloji – helal finans” dengesi üzerinde duruldu.
Toplumsal Bilinç Vurgusu
Program boyunca, İslam’ın sadece teorik bir inanç sistemi olmadığı; ekonomik tercihleri, aile hayatını, sosyal ilişkileri ve bireysel sorumlulukları doğrudan etkileyen bir hayat düzeni sunduğu vurgulandı.
Sosyal medya, TV ve günlük sohbetlerde zihinleri meşgul eden tartışmalı konuların mutlaka güvenilir kaynaklardan öğrenilmesi gerektiğinin altı çizildi.
Dini Gündem, Türkiye’nin finans ve fıkıh gündemini yakından ilgilendiren bu başlıkları ele alarak izleyicilere hem bilimsel hem dini açıdan yol gösterici bir yayın sundu.
Prof. Dr. Necmeddin Güney kimdir?
Prof. Dr. Necmeddin Güney, 1981 yılında Konya’da doğdu. İlkokulu, Almanya’nın Berlin şehrinde tamamladı. 1999 yılında Konya Mahmut Sami Ramazanoğlu Anadolu İmam Hatip Lisesi’ni, 2003 yılında Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ni bitirdi.
2005 yılında aynı fakültenin İslam Hukuku Anabilim Dalı’nda araştırma görevlisi olarak göreve başladı. 2006 yılında İslam hukuku alanında yüksek lisans derecesini, 2013 yılında ise “Satım Akdi Özelinde İslam Borçlar Hukukunda Garar” konulu çalışmasıyla doktor unvanını aldı.
Doktora süreci devam ederken 2011 yılında Anadolu Üniversitesi İktisat Fakültesi (Açıköğretim) İktisat Bölümü’nden mezun oldu. 2009’da New York’taki Columbia Üniversitesi’nde bir yıl, 2018’de ise Cidde’deki İslam Kalkınma Bankası’na bağlı İslam Araştırma ve Eğitim Enstitüsü’nde (günümüzdeki adıyla IsDBI) iki ay süreyle misafir araştırmacı olarak bulundu. 2020 yılında doçent, 2025 yılında profesör oldu.
Aynı zamanda KTO Karatay Üniversitesi İslam İktisadı ve Finansı bölümünde misafir öğretim üyesi olarak dersler vermektedir.
Halen Necmettin Erbakan Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu İlahiyat Fakültesi İslam Hukuku Anabilim Dalı’nda öğretim üyesi olarak görev yapmakta olup, 13 Ekim 2025 tarihinde Din İşleri Yüksek Kurulu Üyeliğine atanmıştır.
Prof. Dr. Necmeddin Güney’in sosyal bilimler alanında çok önemli ve rağbet edilen bir dergi olan Religion dergisinde yayınladığı “Maqāsid al-Sharī ‘a in Islamic Finance: A Critical Analysis of Modern Discourses” başlıklı makalesiyle 2025 İslam İktisadı Zirvesi’nde İslam İktisadı Araştırma Ödülü verildi. Söz konusu çalışma, makasıda dair literatürdeki niteliği çalışma boşluğunu doldurarak literatüre özgün bir katkıda bulunmaktadır.
Arapça, İngilizce ve Almanca bilmektedir. Evli ve üç çocuk babasıdır. Temel çalışma alanları arasında İslam borçlar hukuku (mâlî muâmelât), İslam iktisadı, İslami finans ve bankacılık ile finansal teknolojilerin fıkhî yönleri yer almaktadır.
Dr. Seracettin Yıldız kimdir?
1982 yılında Erzurum-Horasan’da doğdu. İlköğretimi bitirdikten sonra İstanbul Erenköy Kur’an Kursunda hafızlığını tamamladı. Hafızlıktan sonra bir yandan eğitimini devam ettirirken diğer yandan da özel Arapça eğitimi gördü. Vatani görevini yaptıktan sonra 2002-2005 yılları arasında Pendik’te fahri imam-hatiplik görevinde bulundu.
2010 yılında Niğde-Bor İlçesi Kemerhisar kasabasında sözleşmeli imam-hatip olarak göreve başladı. Aynı yıl açıktan atama ile İstanbul-Başakşehir ilçesinde imam-hatiplik görevine devam etti. 2013 yılında girdiği sınavı kazanarak Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu Uzman Yardımcılığına atandı. Uzmanlık tez konusu olan “Kredi Kartlarının Fıkhî Açıdan Değerlendirilmesi” adlı çalışmasını tamamlayıp 09 Aralık 2016 tarihinde Din İşleri Yüksek Kurulu Uzmanı olarak atandı.
25.12.217-25.12.2018 tarihleri arasında Pakistan’da araştırmacı olarak bulundu. Halen “İktisadi Hayat ve Sağlık” komisyonuna bağlı olarak çalışmalarına devam etmektedir. Özel çalışma alanları İslam iktisadı, bankacılık, faiz ve paradır.
Lisans eğitimini Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde tamamlayan Yıldız, 2015 yılında İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İslam Hukuku Bilim Dalında “Kredi Kartı Uygulamasında Banka ile Üye İşyeri Arasındaki İlişkinin Fıkhî Durumu” konulu yüksek lisansını, 2025 yılında ise İstanbul Üniversitesi İslam İktisadı ve Finansı Anabilim Dalında “Tasarruf Kavramının İslam İktisadı Perspektifinden Değerlendirilmesi” konulu doktorasını tamamladı.
Bazı ulusal ve uluslararası çalıştay, sempozyum ve toplantılara tebliğci ve müzakereci olarak katılan Yıldız, evli ve bir çocuk babası olup Arapça bilmektedir.
